GÖZÜ YOLDA QALAN KƏNDİM

GÖZÜ  YOLDA  QALAN  KƏNDİM

Ağdü mənim ağ günümün ağası

Bu il yenə gələmmədim qoynuna

Bağışla a kəndim, bağışla məni.

Minəmmədim “Dəvədaşın” boynuna,

Bağışla a kəndim, bağışla məni.

Burda dağ gəzirəm, başına çıxam,

Bulaq istəyirəm hüsnünə baxam

Çiçək axtarıram köksümə sıxam

Bağışla a kəndim, bağışla məni.

Bitirmi mərəvcə, bitirmi yonca,

Gəlib bir yığardım dolça doyunca.

Mən sənə borcluyam ömrüm boyunca

Bağışla a kəndim, bağışla məni.

Söz verdim gəlmədim, vəfasızam mən,

Məndən inciyibdi  bilirəm çəmən.

Yolumu kəsibdi hələ duman, çən,

Bağışla a kəndim, bağışla məni.

Ulu Zəngəzur mahalında Qarakilsə bölgəsində Ağdü adlı bir gözəl kənd var. O kənd bizim kənddi. Elə bil Allah bu kəndi yaradanda könül açmaq, ömür uzatmaq, laylaya, bayatıya, saza-sözə qulaq asmaq üçün yaradıb, səxavətini əsirgəməyib bu oğuz yurdundan.

Kəndimizin qənşərində Qaçaq Nəbinin oylağı, axarlı-baxarlı, yazda-yayda təbiətin nazlı gözəli kimi özünə yeddi yerdən bəzək vurub bəzənən, ürəyimizi sevgi-məhəbbət hissi ilə dolduran səfalı Salvartı yaylağı görünür. Kəndimizin kürəyində dayanan, başı həmişə çənli-dumanlı, (Aşıq Ələsgər demişkən “Xəstə üçün zirvəsində qar olan”) İşıqlı dağının qayalarından sərtlik, ayna bulaqlarının sularından saflıq, paklıq götürmüşük, çəmən çiçəklərinin ətiri ilə ətirlənmişik. Gicirtkanını, quz­qulağını, yemliyini, quşəppəyisini, qıjısını, yarpızını, kəvərini, şomusunu, əvəliyini, ala qanqalını, nehrə baldarğanını dərib yeyərdik, gözümüzə nur, qolumuza qüvvət, dizimizə taqət, ürəyimizə təpər, ağzımıza dad gələrdi. Loğman havası, sərin suyu, nəmi qaymağı, nehrə yağı, süzməsi adamda uzun yaşamaq, yazıb-yaratmaq həvəsini oyadırdı. Hələ kətəmizi, bulamanı, isti təndir çörəyi ilə motal pendirini demirəm.

İşıqlı dağ bəyaz bulud örpəyi ilə, başının ağ çalması ilə, iti gözlü qartalları ilə öyünərdi, qoynunda elat camaatına yurd yeri ayırardı. Qədimlərdən qədim kəndim! Sənin hər daşında, hər qarış torpağında türkün izi var. Saysız-hesabsız Oğuz qalaları, Alban məbədləri, məscid, pir, ziyarətgah, körpü, su dəyirmanları, türkün kultu olan at və qoçheykəlli qəbirüstü abidələr, daş sənduqələr Azəri türklərinin yaratdığı maddi-mədəniyyət abidələri deyilmi?

Tatallar, Aşıqlı, Alı Nəzərli, İmamverdilər, Buludlu, Muğanlı Ovşar, Xəlifəli, Hacalımuradlı, Araatlı, Mərcanlı Rəsillu, Şahsevənli, Əhmədalılar, may ayında dədə-baba yurdlarına gələrdilər, yaşıl yaylalarda yaylayardılar. İşıqlı dağ!

Sən bu dağa hörmət ilə qədəm bas

Anaların laylası var bu dağda

Kəkliklərin nəğməsinə qulaq as,

Gözəlliyin mənası var bu dağda.

Əzəl gündən oğlu, qızı vəfalı

Yaşıl donlu yaylaları səfalı,

Baldırğanı, cincilimi şəfalı

Min bir dərdin davası var bu dağda.

Qənşərə çıx qılınc kimi yala bax,

Gədikləri qucaqlayan yola bax

Qoyun-quzu halqalayan gölə bax

Yantütəyin  sədası var bu dağda.

Bu vüqarlı dağın ətəyində gözəl mənzərəli, səfalı Şükürbəyli yaylağı öz qoynunda Ağdü camaatını bəsləyirdi.

Şükürbəyli yaylağı yazda-yayda başı yığınaqlı, sazlı, sözlü olurdu. “Axşam-sabah çeşmə sənin başına, bilirsənmi  necə canlar dolanır?” Gözəllərin qəmzəsi ilə xumarlanan bu bulaqlar, sərin çeşmələr, yaşıl gözələr adamı ruhlandırır, yaşadıqca yaşamaq həvəsini artırardı.

Uca dağlar, gen dərələr, sərin bulaqlar, yaşıl yaylalar, günəşli gündüzlər, aylı gecələr sənə necə gözəl yaraşır, doğma yurdum. Sənin haqqında fikirləşəndə elə bil ağlım başımdan çıxır, huşum qeyibə çəkilir. Gedəcəyim yeri, deyəcəyim sözü, edəcəyim xahişi unuduram, doğma kəndim! Amma bir təsəllim var  ki, sənin o cazibədar görkəmini, hər dərdini, hər kəmini, cırıldayan cəhrəni də, burnu əyri dəhrəni də, tuluğunu, nehrəni də, tabağını, təhnəni də, selavını, dəhnəni də, təzəni də, köhnəni də, hər daşını, hər quşunu, enişini, yoxuşunu, ilmə-ilmə, naxış-naxış, çərək-çərək, qarış-qarış ürəyimə çəkmişəm, ulu kəndim.

Dünyanın harasına getsəm, harasına qanad açıb uçsam yenə qonduğum məkan doğma kəndim-kəsəyim, elim-obamdı. Bu dağlar qoynunda Qaçaq Nəbi, Qaçaq Qardaşxan, Qaçaq Nuruş, Qaçaq Süleyman, Qaçaq Musa kimi qurd ürəkli, şir ürəkli, enli kürəkli oğullar, kişilər olub. O, yaylaqlarda at çapan, qılınc oynadan, küngü tutan, nərəsi yeri-göyü titrədən igid ərlərimiz, geri dönməz nərlərimiz azmı olub? Bəs necə oldu ki...

Həyatımda fərəhli, qəmli anlarım olub. Kədərli vaxtlarımda səni anmışam. Elə bilirəm ki, səninlə olsam könlüm şad olar, ürəyim sakitləşər. səndə gördüklərimi içimdə, ürəyimin başında yaşadıram. Şəhərlər gəzirəm, kəndlər görürəm sənə bənzərini tapmıram.

Şəhərlər gəzmişəm, kəndlər görmüşəm

Kəndimizin tayı yoxdu dünyada.

Çeşmələr, gözəllər, bəndlər görmüşəm

Əlmərdanın suyu yoxdu dünyada.

Bircə dolça içmməzsən bir başa,

Könül həmdəmidir dosta, sirdaşa.

Elə suyu qıymaz qardaş, qardaşa

Qıjhaqıjısı, tayı yoxdu dünyada.

Qız-gəlin yığışar axşam başına,

Səhənglər söykənər bulaq daşına

Əvəz Lələdağın yar-yoldaşına,

“Xoş gəldin” deməyi yoxdur dünyada.

Yovşan düzdən keçib Ağyazının daşlı cığırı ilə aşağı enəndə yolun sağ tərəfində sərin sulu çeşmələri, göy çəmənləri adamı heyran edir. Bahar gələndə bu çəmənlərdə gül-gülü, çiçək-çiçəyi çağırardı. Kəndimizin qızı-gəlini, ərgən oğlanları tək-tək, dəstə-dəstə bu göz oxşayan çəmənlərdən çiçək dərirdilər, bir-birinə bağışlayardılar.

Zəmisi dəniz kimi dalğalanan, -

Düzdəri, Beşgüllü, Maldaşı, Qaraçıları,

Mikayıl Əkrəmi unutmaq olarmı?

Kəndimizdəki, bulaqların içində həm gur axmasına, həm də suyunun saflığına görə Cəfərqulubəyin sərin bulağı həmişə üstü qız-gəlinli, haylı-haraylı olardı. Yeddinövlü də Səfərqulubəyin bulağından geri qalmazdı. Yüddinövlünün ikinci adı Naxırbulaqdır. Çünki mal naxırı, qoyun sürüsü, at ılxısı səhər örüşünə gedəndə, axşam örüşdən qayıdanda Naxır bulaqdan su götürərdilər.

Kəndimizdə 24 bulaq vardır. Yeddinövlü, qurunov, Ağbulaq, İkigözlü, Top, Söyüd, Əmirsayad bulağı, Paşabulağı, Ağaqulu bulağı, Xanxanım bulağı, Arzubulaq, Əlmərdan bulaq və s. Kəndimiz yuxuma girir hər gecə.

Kəndimiz yuxuma girmişdi gecə,

Əlmərdan bulağı həzin axırdı.

Babamınsa ruhu Qızılqayadan

Dayanıb nifrətlə mənə baxırdı.

Onun baxışından alov yağırdı

Daşı əridirdi qəzəbi, kini.

Mən elə bilirdim babam fağırdı,

Yağdırdı üstümə qəlbimdəkini.

Qeyrətin  necoldu, qeyrətli oğul

Tülkü qabağından qaçarmı aslan?

Ay eldə-obada hörmətli oğul

Batdı qazandığın o gözəl ad-san.

Gəzdiyin yaylaqda indi kim gəzir,

Bulaqlar, çeşmələr, gözələr hanı?

Ürək  necə dözür, can necə dözür,

Ənliksiz, kirşansız gözəllər hanı?

Hanı Daşlı cığır, Qanqallı cığır,

Ot, alaq basıbdır bulaq yolunu.

Vətəndən qaçanı Vətənə çağır,

Çağır yurd oğlunu, Vətən oğlunu.

Boynu bükük qalıb məzar daşları,

Alışıb yanıbdı babamın goru.

Gözəllər dolaşan bu yamacları

Bir az  qeyrətə gəl,  barı sən qoru!

Sənin iradların yerindədir, düzdür, dədə. Tale yazısıdır, nə etmək olar. Bu millətin dərdini yüngülləşdirə bilmirik, amma çalışırıq. Didərginin yarasına məlhəm qoymağa acizik. Bəlkə də haqlısan, sənin iztirablarını, ürək ağrılarını azaltmaq, müalicə etmək, aradan qaldırmaq üçün canımızı qurban verməliyik. Sonrakı peşmançılıq fayda verməz. Lakin ümidimi üzməmişəm. O doğma yerlərə, tarixi torpaqlara dönəcəyəm. Sənin müqəddəs məzarını ziyarət edəcəyəm, inşallah!..