Qanun qarşısında hamı bərabərdir

Qanun qarşısında hamı bərabərdir

Azərbaycan sivil, demokratik, dinamik inkişaf edən dünyəvi dövlətdir. Azərbaycanın məktəbləri də dünyəvi məktəblərdir. Dünyəvi məktəblərdə təhsil alan hər bir uşağın valideyni övladlarının sağlam böyüməsində məsuliyyət daşıdığı kimi, dövlət də məsuliyyət daşıyır. Valideynin də, dövlətin də bir amalı var: Sağlam, bilikli, elmli, geniş dünyagörüşlü, tərbiyəli, ağıllı, kamallı, əməksevər, vətənpərvər şəxsiyyət formalaşdırmaq, layiqli vətəndaş yetişdirmək.

Dövlət bizə hər şeyi təmənnasız edir. Gələcək nəslin sağlam böyüməsi üçün normal şərait, dərsliklərin pulsuz paylanması, imkansız ailələrə yardım, İKT-dən istifadə imkanları, internetə çıxış və s.

Məktəblər arasında sağlam rəqabət yaratmaq üçün «Ən yaxşı müəllim», «Ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi» müsabiqələri barədə cənab prezident İlham Əliyevin imzaladığı Sərəncam, istedadlı şagirdlərə diqqət və qayğı, onlara Prezident təqaüdünün verilməsi məktəblərə, məktəblilərə dövlət qayğısının bariz nümunəsidir.

Lakin çox təəssüflər olsun ki, bəzi qara qüvvələrin gözü bu sabitliyi, dinamik inkişafı götürmür. Belə qüvvələr son vaxtlar qərəzli fikirlər irəli sürür, süni problemlər yaradır, müzakirə mövzusu tapırlar. Onlar hay-küy qoparırlar ki, guya məktəblərdə hicaba qadağa qoyurlar, demokratiyanı pozurlar. Gah Təhsil Nazirliyinin qabağına yığılıb hay-küy qaldırır, gah məktəb rəhbərlərinin vaxtını alır, gah da dövlət rəsmilərinə böhtan dolu məktublar ünvanlayırlar.

Bizi başqa millətlərdən fərqləndirən geyim formalarımız var: Tuman, qofta, kürdü, arxalıq, büzmə, nimtənə, çəpkən, başlıq, üstünə gümüş pul düzülmüş gümüş kəmər, kalağayı, yaylıq, şal, cuna, cıqqa qadın geyimlərinə, sırıqlı, pambıqlı, çuxa, cürcənə, gödəkcə, arxalıq, buxara papaq və s. kişi geyimlərinə aid olub. Qadın geyimlərinin çoxu mahnılarımızın qanına hopub.

Məsələn, Aşıq Ələsgər:

Bürünüb zülfünə başının şalı,

Heyratı kalağay şala yaraşır.

Yaraşır canana nazik ağ cuna,

Gümüş kəmər qəddi-dala yaraşır.

Mərnus dizlik geyib, çəpkəni atlas.

Mola Pənah Vaqif:

Ucu tər cıqqalı siyah tellərin,

Altından cunası hayıf ki yoxdur.

Xalq mahnısı:

Gəl məni çaydan keçir,

Ay qırmızı nimtənə.

Anamdan bir yaylıq aldım,

Heç bilmədim harda saldım.

Gözəl oğlan, ver yaylığı.

Dini inam və əqidəsini həmişə qoruyan, oruc tutub, namaz qılan xanım-xatın nənələrimiz hicabdan istifadə etməyiblər, o bizim millətə xas libas olmayıb. Milli geyim formalarımız teatr tamaşalarında, bədii filmlərdə geniş istifadə olunur və bəzi bölgələrdə hələ də qorunub saxlanılır. Təzə gəlin qayınata qarşısında yaşmanardı. Bu milli adətlərimizdən irəli gələn haldır.

Böyük Azərbaycan şairi Mirzə Şəfi Vazeh 170-il bundan əvvəl 1840-cı ildə Tiflisdə yaratdığı «Divani-hikmət» adlı ədəbi dərnəkdə oxuduğu şeirlər arasında qadın gözəlliyinə çirkinlik gətirən çadranın atılmasını tövsiyə etmişdir. O, çadranın, mövhumatın, xurafatın, fanatikliyin əleyhinə olduğunu öz şeirlərində göstərmişdir.

Tulla gəl çadranı, görünsün üzün,

Gül də gizlədərmi de, bağda üzün.

Səni qadir Allah, ey incə çiçək,

Yaratmış dünyaya verməkçün bəzək.

Bu, bizim ölkədə 20-ci əsrin əvvəllərində Sevilin çadranı atması ilə nəticələndi.

Cəmiyyətin inkişafı, dünyaya inteqrasiyası geyim formalarının dəyişməsinə səbəb olub. Hansı cəmiyyət olursa olsun, qəbul olunmuş qərara əsasən insanların peşələrinə uyğun geyim formaları mövcud olaraq qalıb. Əsgər forması, polis forması, şagird forması. İmperiya dövründə də şagirdlərimizin geyindiyi məktəbli forma heç kimin yadından çıxmayıb. Lakin biz bu gün müstəqil, dünyəvi dövlətik. Qərarları, qanunları heç kimlə məsləhətləşmədən özümüz qəbul edirik. Mən yaradıcı adam kimi tez-tez əsgərlərlə görüşə gedirəm. Bütün hərbi hissələrdə qapısında «namazgah» yazılmış otaq görürəm. Hər kəs öz dini əqidəsinə görə azaddır. Lakin bu o demək deyil ki, əsgər namaz qılandan sonra başına əmmamə,  əyninə əba geyinsin və gəlib sırada dayansın. Bu gülünc hal olar.

        Nə qədər ədəbiyyat oxumuşam, aşıq məclislərində olmuşam hicab haqda söhbət eşitməmişəm. Artıq iki ildir ki, Sumqayıt şəhər 25 №li məktəb də belə problemlərlə üzləşir. Mənə təəccüblü gələn odur ki, belə inad göstərən valideynlər savadsız deyillər. Bir vaxtlar ateist tribunasından dinin əleyhinə odlu-alovlu çıxışlar edən, Quranda haram buyrulanları halal kimi qəbul edən indi olub əsil müsəlman.

Uzadıb saqqalımı, həm alıram dəstəmazı,

Açıram qənşərimə gündə üç yol cenamazı.

Qılıram sübh namazı, günorta, axşam namazı,

Qayıdıb haqq yoluna tərtəmiz insan olmuşam,

Vicdanı qəlbi təmiz, əsil müsəlman olmuşam. - deyir

Onun 7 yaşlı qızı H. H. hicabla gəlir məktəbə. Onunla nə qədər söhbət edilir, maarifləndirmə işi aparılır, inadından dönmür. «Qızımı məktəbə hicabla buraxsanız gələcək, buraxmasanız oturacaq evdə»-şərtini qoyur. Belə təsir altına düşən valideynlər hər şeyi öz maraqlarına qurban verməyə hazırdılar. Onlar özləri də etdikləri hərəkətin düzgün olmadığını bilirlər, lakin söz verdikləri qara qüvvələrin tələsindən çıxa bilmirlər. Belə adamların hərəkətləri dincliyi pozmaq, təhsil islahatına mane olmaqdan başqa bir şey deyil. Heç bir məntiqə sığmayan, məktəblilər arasında pis nəzərlə baxılan hicab valideynlərin hansısa qara qüvvələrin təsiri altına düşməsindən xəbər verir. Heç gör sözdü, 258 nəfər məktəbli qızın arasından bir nəfər 7 yaşlı H. H. məktəbə hicabla gəlsin. Sual olunur: Bu körpə başını örtməklə kimdən gizlənir?

        Digər valideynin məhkəməyə yazdığı şikayət ərizəsinə nəzər salaq. «Azərbaycan Respublikası Təhsil haqda Qanunun» «Təhsil sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri adlı 3-cü maddəsinə əsasən prinsiplərdən biri də humanistlik- milli və ümumbəşəri dəyərlərin, şəxsiyyətin azad inkişafının, insan hüquq və azadlıqlarının tolerantlıq və dözümlülük prioritet kimi qəbul olunmasıdır».

Heç kim təhsil qanununun əksinə getmir, insanın əqidə və inamı ilə əlaqədar fikirlərinə qarşı da çıxmır. Təhsil qanununun 14-cü maddəsinin  10-cu bəndini əsas götürərək məktəbdə vahid məktəbli formasının vacibliyini qərara almışıq. Bu ona görə vacibdir ki, uşaqlar eyni formada görünsünlər və bir-birinə qibtə etməsinlər. Valideyn öz fikrinə zidd gedərək yazır: «Bu məktəbdə ümumi vahid forma müəyyənləşdirilib. Vahid forma müəyyən edilməsinin məqsədi uşaqların məktəbə arzu olunmaz geyimdə gəlməsinin, varlı-kasıbın fərqlənməsinin qarşısını almaq üçündür,  heç də başqa məqsəd daşımır. Dövlətimizin bir dənə də olsun məktəbə hicabla gəlməyin qadağan olunmasına aid nəinki qanunu, heç şifahi göstərişi də yoxdur». Hörmətli valideyn hüquqşunas olmasına baxmayaraq, yaddan çıxarır ki, ictimai fikir əsasında qəbul olunmuş qərarlar tək-tək fərdlərin arzusu ilə deyil, hamının razılığı ilə qəbul edilir.

Təhsil tariximizə nəzər salaq:-Qori gimnaziyasında təhsil alan gimnazistlərin forması, H. Z. Tağıyevin açdığı qız məktəbində qızların forması, aşıqların öz forması, ta qədimdən əsgərin öz geyim forması, polisin öz geyim forması, məktəblinin öz forması olmuşdur. Valideyn inadkarlıq göstərir ki, «hicab haqda heç yerdə qadağa sözü işlənməyib. Hicab taxmaq da qadının ayrılmaz hüququdur, Allahın əmrinə itaətdir». Heç kim bu fikrin əleyhinə getmir. Əgər yaşı 18-dən yuxarı olan qadından söhbət gedirsə, hicab onların öz seçimidir. Lakin 7-8 yaşlı qızların hicab geyməsi qeyri-qanuni hal kimi qiymətləndirilir.

Bütün müsəlmanların müqəddəs kitabı «Qurani-Kərim»in «Ən-Nur» surəsinin 30-31-ci ayələrində deyilir:

«Ya Məhəmməd! Mömin qadınlara de ki, gözlərini haram buyurulmuş şeylərdən çevirsinlər (naməhrəmə baxmasınlar), ayıb yerlərini (zinadan) qorusunlar (və ya örtülü saxlasınlar)».

Mən başa düşə bilmirəm, baş nə vaxtdan ayıb yer hesab edilib. Əvvəla qadın 7 yaşlı qız deyil. Qadın artıq özü seçim edən vətəndaşdır. Bugünkü müzakirə mövzusu azyaşlı məktəbli qızların hicab örtüb-örtməməsindəndir.

Ulu Peyğəmbərimiz Hz.Məhəmməd elm öyrənməyin, təhsil almağın tərəfdarı olub. O demişdir:

«Beşik evindən qəbir evinədək elm öyrən!

Elm Çində olsa arxasınca düşüb gedin.

Altmış il ibadət etməkdənsə, bir saat elm öyrənmək daha faydalıdır.

Hər kəs həqiqəti özü müstəqil axtarıb tapmalıdır.

Bütün mövhumat və xurafat unudulmalıdır.

Bütün insanlar ümumbəşəri sülhün bərqərar olması uğrunda çalışmalıdırlar.

Bütün insanlar təhsil almalıdırlar. »

Bizim inadkar valideynlər hicaba sərf etdikləri vaxtı övladlarının dərin bilik almalarına, elm öyrənmələrinə yönəltsələr daha yaxşı olar. Ağıl və kamalın çırağı elmdir.

Mənim yadımdadır, 1990-cı ildə Məhəmməd Xorasani adlı bir nəfər Sumqayıt şəhərinə gəlmişdir. O, 30-40 il iş stajı olan müəllimlərə hicab geymələrini tapşırırdı. İslam tarixi pərdəsi altında başqa sahəni təbliğ edirmiş. Sonradan o ifşa olundu. Həmin vaxt Məhəmməd Xorasani hicab örtənlərə 10 manat əmək haqqı da verirmiş. Bəlkə, bu gün inadkarlıq göstərib hicab məsələsini ortaya atanlar o vaxtın tör-töküntüləridir. Azərbaycan Respublikasının Ali Qanunvericilik sənədi olan Konstitusiyamızın 18-ci maddəsinin 1-ci bəndində deyilir ki, din dövlətdən ayrıdır. Bütün dini etiqadlar qanun qarşısında bərabərdir. Bu baxımdan da hamı qanunlara əməl etməli, başqalarının hüquq və azadlıqlarına hörmət bəsləməli, qanunla müəyyən edilmiş vəzifələri yerinə yetirməlidir. Orta məktəblərdə hicaba qadağa qoyulmasını müzakirə mövzusuna çevirirlər, insanların hüquqlarının «tapdanması» cəhdi kimi dəyərləndirənlər məsələnin əsl mahiyyətini bir kənara qoyub sadəcə olaraq ictimai fikri çaşdırmaq, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə qazandığı demokratik, hüquqi, dünyəvi ölkə imicinə kölgə salmaqdan başqa bir şey deyil.

«Təhsil haqqında Qanun»a əsasən Azərbaycanda bütün məktəblilərin vahid formada məktəbə gəlmələri barədə qərar qəbul edilib. Ona görə də dini inanc və əqidəsindən asılı olmayaraq heç kimin ölkə qanunlarının tələblərini pozmağa haqqı yoxdur. Kimliyindən asılı olmayaraq hamı qanun qarşısında bərabərdir.

Şagirdlər haqlı olaraq sual verirlər: Necə olur ki, bütün qızlar (şagirdlər) məktəbə qanunun tələb etdiyi vahid məktəbli formasında gəldiyi halda, təsir altına düşən bəzi qızlar hicabla məktəbə gəlir, axı hamı qanun qarşısında bərabərdir!

Beləliklə, məktəblərdə təhsil alan azyaşlı qızların iradə və seçim hüquqlarına ciddi müdaxilə etmək yol verilməzdir. Hər kəs bilməlidir ki, dünyəvi dövlətin dünyəvi məktəbinin prinsiplərini pozmaq vətəndaşın dövlət qarşısında vəzifə borcunu yerinə yetirməmək deməkdir. Əgər dövlətin vətəndaş qarşısında məsuliyyəti varsa, vətəndaşın da dövlət qarşısında vəzifələri var.

Hər iki tərəf-həm valideyn, həm də dövlət layiqli vətəndaş yetişdirib cəmiyyətə təqdim etməlidir. Öz kiçik yaşlı qızlarını hicab geyinməyə məcbur edən bəzi valideynlər yaxşı olar ki, övladlarının gələcək taleyini düzgün istiqamətləndirib və ən əsası ölkə qanunlarına hörmətlə yanaşsınlar.

Əvəz Mahmudov

Sumqayıt şəhər 25 №li tam

orta məktəbin direktoru